Pierwsza na świecie szczepionka mRNA WGc-043 przeciwko zaawansowanym nowotworom związanym z wirusem Epsteina-Barra
Infekcje wirusowe są czynnikiem wywołującym wiele rodzajów nowotworów na całym świecie, dotychczas poznano osiem wirusów będących przyczyną rozwoju nowotworów, które stanowią duże ryzyko szczególnie dla osób o upośledzonej odporności, po przeszczepach i chorych na AIDS (zespół nabytego niedoboru odporności). Wirus Epsteina-Barr (EBV) jest tzw. wirusem onkogennym przyczyniającym się do występowania wielu stanów patologicznych, szczególnie nowotworów złośliwych o wysokiej śmiertelności, zlokalizowanych w żołądku, a także głowie oraz szyi – rak żołądka jest piątym najczęściej występującym nowotworem złośliwym na świecie i pomimo znacznego zmniejszenia częstości występowania pozostaje trzecią najczęstszą przyczyną zgonów z powodu raka, natomiast nowotwory obejmujące głowę i szyję dotyczą jamy ustnej, nosa, krtani, gardła i ślinianek. Są dziesiątym najczęściej występującym nowotworem na świecie, co roku odnotowuje się ponad 600 tysięcy nowych przypadków i ponad 350 tysięcy zgonów. Nowotwory powiązane z infekcją wirusem EBV stanowią więc istotny problem dla zdrowia publicznego. EBV przenoszony jest ze śliną, wirus ten może być również przenoszony przez przeszczepy narządów i transfuzje krwi. Szacuje się, że ponad 90% ludzkiej populacji przeszło zakażenie tym wirusem, co zalicza go do najczęściej występujących wirusów wśród ludzi. W zdecydowanej większości przypadków zakażenia te są bezobjawowe i przebiegają w formie utajonej, jednak w konsekwencji reaktywacji zakażenia może dojść do rozwoju groźnych chorób.
Dzięki wiedzy, pracy i zaangażowaniu naukowców, FDA (Amerykańska Agencja Żywności i Leków) zatwierdziło pierwszą na świecie szczepionkę mRNA WGc-043 przeciwko zaawansowanym nowotworom związanym z wirusem Epsteina-Barra, takim jak rak nosogardzieli czy chłoniak komórek NK T. Opracowana szczepionka charakteryzuje się wysoką skutecznością i niską toksycznością. Ma szerokie zastosowanie i może leczyć ponad dziesięć rodzajów nowotworów silnie powiązanych z wirusem Epsteina-Barra.
Pomimo ogromnego postępu w onkologii molekularnej i wirusologii, wiele mechanizmów nowotworowych ciągle pozostaje niewyjaśnionych, dlatego firmy biotechnologiczne stale prowadzą zaawansowane badania nad rozwojem szczepionek przeciwnowotworowych opartych na technologii mRNA. Jedno z takich badań klinicznych prowadzone jest w Wielkiej Brytanii, a jego celem jest ocena bezpieczeństwa i potencjału terapii mRNA w leczeniu czerniaka, raka płuc oraz innych guzów litych.
Referencje:
- Koleśnik M. Dworzańska A. Polz-Dacewicz M. Wirus Epsteina-Barr w wybranych chorobach nowotworowych. Postępy Biochemii 66 (4) 2020: 385-389.
- https://www.europeanpharmaceuticalreview.com/news/228744/mrna-cancer-vaccine-granted-world-first-approval/ [dostęp 20.05.2024]
- https://www.zwrotnikraka.pl/terapia-mrna-nowotwory/ [dostęp 20.05.2024]
Autorka: dr n. o zdr. Magdalena Jabłońska