Aktualnie znajdujesz się na:

Czy Internet działa jak narkotyk?

Uzależnienia towarzyszą ludzkości od wieków. Historia pokazuje, że człowiek już od niepamiętnych czasów miał tendencję do popadania w różne formy nałogów. W 2021 r. naukowcy z Egiptu i Stanów Zjednoczonych, podczas prac archeologicznych prowadzonych w Abydos (Egipt), odkryli browar sprzed 5 tys. lat!  W XVII wieku natomiast uzależnienie od opium stało się poważnym problemem społecznym, prowadzącym do konfliktów, a nawet wojen (Wojny opiumowe).

Badania wskazują, że skłonność do uzależnień jest w pewnym stopniu zapisana w ludzkim mózgu. Nasz układ nagrody, który odpowiada za odczuwanie przyjemności, działa na zasadzie wzmacniania zachowań dających satysfakcję. Jednakże mimo, iż „uzależnienia” kojarzą nam się z różnego rodzaju substancjami chemicznymi takimi jak alkohol, nikotyna czy narkotyki, to wraz z rozwojem cywilizacji i nauki, współczesny świat przyniósł ich nowe, równie destrukcyjne formy.

W dzisiejszych czasach trudno wyobrazić sobie życie bez mediów społecznościowych, takich jak Facebook, Instagram, TikTok czy X (dawniej Twitter), które stały się integralną częścią naszej codzienności. Wykorzystujemy je do komunikacji, zdobywania informacji, rozrywki, ale również w pracy. Jednak czy zastanawialiśmy się kiedyś, jaki wpływ mają one na nasze zdrowie psychiczne, relacje społeczne, a także sposób postrzegania rzeczywistości?

Badanie przeglądowe opublikowane w BMC Psychiatry w 2019 r., którego celem była analiza wpływu korzystaniem ze smartfonów na zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży, wykazało istotną korelację pomiędzy nadużywaniem korzystania z telefonu, a zwiększeniem odczuwania stresu i lęku, zaburzeniami snu, a także ze słabymi osiągnięciami edukacyjnymi.

Podobne wnioski, w badaniu dotyczącym wpływu ograniczenia korzystania ze smartfona na aktywność neuronalną związaną z sygnałami, opisali Schmitgen, Henemann i in. W powyższym badaniu wzięło udział 25 osób w wieku od 18 do 30. W pierwszej fazie badania uczestnicy wypełniali kwestionariusze, które pozwoliły określić skalę uzależnienia danej osoby, czy ewentualnych zaburzeń depresyjnych. Następnie otrzymali urządzenie EMA (Ekologiczna Ocena Chwilowa, z ang. Ecological Momentary Assessment), który umożliwia rejestrację odczuć takich jak poczucie pragnienia oraz innych zmiennych, dotyczących np. samopoczucia przy codziennych czynnościach czy korzystaniu ze smartfonów. U wszystkich uczestników dwukrotnie wykonano badanie rezonansem magnetycznym (MRI, z ang. magnetic resonance imaging) – bezpośrednio przed ograniczeniem dostępu do smartfona oraz po 72 godz. – bezpośrednio przed końcem okresu ograniczenia korzystania z urządzenia.

Zebrane przez badaczy Badacz dane sugerują, że 72-u godzinne ograniczenie korzystania ze smartfona wywołuje w mózgu procesy neuronalne związane z pragnieniem, których aktywacja oraz korelacja z systemami neuroprzekaźników przypomina mechanizmy obserwowane w uzależnieniach. Restrykcje w używaniu telefonu wydają się pokazywać podobieństwa do abstynencji od niektórych narkotyków lub nawet poczucia głodu związanego z jedzeniem. Naukowcy wskazują jednak na konieczność dalszych badań.

Rozwój cyfrowy niewątpliwe przynosi wiele korzyści, ułatwiając dostęp do różnego rodzaju informacji, a tym samym usprawniając nasze codzienne życie. Niestety jest to również potężne narzędzie, które niesie za sobą wiele zagrożeń. W szeroko pojętym Internecie można stać się ofiarą obraźliwych komentarzy, nękania czy gróźb, możemy natrafić na niebezpieczne treści, manipulacje oraz dezinformację. Przedstawiony w mediach społecznościowych świat, często pokazywany jest w sposób wyidealizowany, negatywnie wpływając na poczucie wartości młodych-dorosłych. Dodatkowo, media zaprojektowane są tak, aby nie można było się od nich oderwać, np. poprzez mechanizmy scrollowania (z ang. przewijania) skonstruowane w taki sposób, by nie było „końca” – zawsze czeka na nas nowa treść, co utrudnia oderwanie się.

Za objawy uzależnienia od telefonu/Internetu uważa się m.in.:

  • brak kontroli nad czasem spędzonym przy telefonie, często kosztem dotychczasowych zainteresowań;
  • zaniedbywanie obowiązków rodzinnych, zawodowych (szkolnych) – wycofanie z życia społecznego;
  • fałszowanie informacji dotyczących ilości czasu spędzonego przy komputerze;
  • reagowanie z rozdrażnieniem lub agresją, gdy korzystanie z telefonu jest utrudnione;
  • zaburzenia nastroju;
  • dekoncentracja.

Podstawowym krokiem do wyjścia z nałogu jest podjęcie terapii. Jeśli zauważasz objawy uzależnienia u siebie lub bliskiej osoby skontaktuj się ze specjalistą, aby jak najszybciej uzyskać pomoc.

Poniżej znajduje się link z przekierowaniem do wyszukiwarki placówek współpracujących z NFZ, w których można otrzymać bezpłatną pomoc:

https://gsl.nfz.gov.pl/GSL/GSL/PrzychodnieSpecjalistyczne

 

Bibliografia:

Autorka: Urszula Imiełowska

Opcje strony

do góry