Czy sen wpływa na nasze zdrowie?
Mimo ułatwień, jakie niesie za sobą rozwój cywilizacyjny, niewątpliwie przynosi on również wiele zagrożeń. Wirtualny świat pozwala nam na szybką komunikację, dostęp do informacji, rozrywki czy pracy, co sprawia, że spędzamy „w sieci” znaczną ilość czasu każdego dnia, często kosztem potrzebnego nam odpoczynku. Więcej możliwości może przekładać się również na zwiększony poziom stresu. Wszystkie te aspekty powodują, że ilość oraz jakość snu wielu ludzi, jest znacznie niższa, niż ta, która pozytywnie wpływa na nasze zdrowie.
Dla większości zdrowych dorosłych, wytyczne sugerują między 7 a 9 godzin snu każdej nocy. Badanie ankietowe przeprowadzone w krajach europejskich w 2023 r. wskazuje natomiast, że Polacy śpią średnio 6 godzin i 45 minut dziennie. Dla porównania u Włochów średnia to wynosi 8 godzin i 30 minut. Tym samym Polska zajmuje 23. miejsce na 28. krajów w rankingu najbardziej wypoczętych narodów Europy.
Niewystarczająca ilość snu może nie tylko pogorszyć koncentrację, pamięć czy zdolność do podejmowania decyzji, ale także znacząco wpływa na stan naszego zdrowia, m.in. na:
Choroby sercowo-naczyniowe
Sen odgrywa kluczową rolę w regulacji ciśnienia krwi oraz pracy serca. Badania wykazują, że obniżona ilość i jakość snu może zwiększyć ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych nawet o 48%!
Choroby metaboliczne
Brak snu zaburza równowagę hormonów odpowiedzialnych m.in. za regulację apetytu: zwiększa poziom greliny (hormonu głodu) i obniża poziom leptyny (hormonu sytości), co sprzyja rozwojowi otyłości, jak i również cukrzycy typu 2.
Choroby neurodegeneracyjne
Przewlekły brak snu wpływa negatywnie na procesy regeneracyjne mózgu, co może przyspieszać rozwój chorób neurodegeneracyjnych takich jak Alzheimer czy demencja. Badania przeglądowe naukowców z University College London i INSERM z 2021 r. sugerują 33% wzrost ryzyka demencji u osób z chronicznym niedoborem snu. Natomiast badania przeprowadzone przez naukowców z Yale School of Medicine pokazują, że niedobór snu może zmniejszyć część mózgu, a dokładniej płacik ciemieniowy dolny, który odpowiada za syntezę informacji sensorycznych np. wzrokowo – przestrzennych.
Choroby psychiczne
Niedobór snu wpływa na neurochemię mózgu, obniżając poziomy serotoniny i dopaminy – neuroprzekaźników odpowiedzialnych za nastrój. Zależność ta znacząco zwiększa ryzyko wystąpienia takich chorób jak depresja, stany lękowe i innych zaburzeń psychicznych.
Brak snu to nie tylko chwilowe zmęczenie – to poważne zagrożenie dla zdrowia. Regularny i dobrej jakości sen jest niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania całego organizmu. Jeśli zauważysz trudności ze snem, konieczne może być skonsultowanie się ze specjalistą, który pomoże w zadbaniu o jego jakość i higienę.
Bibliografa
- https://medicine.yale.edu/news-article/reduced-deep-and-rem-sleep-could-be-early-markers-of-alzheimers/ (dostęp 29.05.2025 r.)
- https://www.health.harvard.edu/blog/how-much-sleep-do-you-actually-need-202310302986 (dostęp 29.05.2025 r.)
- https://businessinsider.com.pl/praca/polacy-jednym-z-najmniej-wypoczetych-narodow-ranking/0x0cbjx?utm_source (dostęp 30.05.2025 r.)
- https://www.hopkinsmedicine.org/health/wellness-and-prevention/the-effects-of-sleep-deprivation (dostęp 30.05.2025 r.)
Autorka: Urszula Imiełowska