„Medycyna oparta na faktach” w badaniach klinicznych
Po zakończeniu badania klinicznego zespół posiadający kwalifikacje z zakresu m.in. zarządzania danymi medycznymi i biostatystyki, przeprowadza odpowiednie analizy na podstawie wszystkich danych uzyskanych w trakcie trwania badania, opracowuje wyniki i wyciąga wnioski na temat skuteczności i bezpieczeństwa badanej terapii. Wyniki badań klinicznych są więc źródłem najnowszej wiedzy zarówno dla lekarzy, personelu medycznego, jak i dla ekspertów, którzy w oparciu o nie tworzą procedury postępowania w konkretnych przypadkach klinicznych bądź aktualizują dotychczas stosowane, co umożliwia ciągły rozwój medycyny. Przykład stanowią m.in. wytyczne towarzystw naukowych, czy konsultantów krajowych z dziedzin medycyny, będące zaleceniami kierowanymi do lekarzy. Wyniki wspomnianych analiz są również brane pod uwagę przy podejmowaniu decyzji dotyczących refundacji określonych terapii.
Medycyna oparta na faktach (ang. Evidence-based medicine, EBM) jest zbiorem zasad i metod pozwalających zapewnić ciągłą poprawę efektywności leczenia oraz optymalizację stosowanych metod diagnostycznych i terapeutycznych. Dowody naukowe stanowiące podstawę EBM pochodzą głównie z badań eksperymentalnych przedklinicznych oraz poszczególnych faz badań klinicznych. EBM stanowi narzędzie, które umożliwia personelowi medycznemu precyzyjnie selekcjonować doniesienia z zakresu nauk medycznych, pozwalając zidentyfikować te najbardziej wiarygodne, a co za tym idzie podnosić kwalifikacje i poszerzać wiedzę badaczy. Znajomość EBM w połączeniu z doświadczeniem pochodzącym z praktyki klinicznej, daje lekarzom możliwość korzystania z najlepszej dostępnej wiedzy naukowej opartej o najnowsze opublikowane wyniki badań przy podejmowaniu decyzji klinicznych, zarówno w zakresie diagnostyki, jak i postępowania terapeutycznego w odniesieniu do konkretnego pacjenta. Podejmowanie decyzji zgodnie z zasadami EBM wymaga od badacza Badacz holistycznej oceny klinicznej, z uwzględnieniem systemu wartości pacjenta i jego preferencji oraz danych z najnowszych i rzetelnych badań naukowych. Taką decyzję lekarz podejmuje na podstawie własnej wiedzy medycznej, dotychczasowych doświadczeń i nabytych umiejętności, a także obecnych ograniczeń finansowych szpitala czy ograniczeń w dostępie do niektórych metod diagnostycznych, gdyż zasady EBM odnoszą się także do instytucji oraz całego systemu opieki zdrowotnej.
Podsumowując, praktyczna medycyna oparta na faktach oznacza zintegrowanie wiedzy medycznej i umiejętności badacza z najlepszymi aktualnymi oraz wiarygodnymi dowodami pochodzącymi z systematycznych badań naukowych.
Bibliografia:
-
Dr J. Mrukowicz „Podstawy EBM, czyli o sztuce podejmowania trafnych decyzji w opiece nad pacjentami”, Medycyna Praktyczna 2005
Autor: Magdalena Jabłońska - starszy spcejalista ds. badań klinicznych